Кӯшиши омӯхтани таърихи фарҳангии санъати ҳарбӣ - Бахши 1

Боздидҳо: 624

ГУНЧЕД НГУЙЕН МАНХ

       Бо кӯшиши омӯхтани таърихи фарҳангии санъати ҳарбӣ, мероси ғайримоддии фарҳангии миллат мо бояд интизор шавем, ки Ассотсиатсияи таърихии таърихии Ветнам ва бисёр Ассотсиатсияҳои таърихии вилоятҳо ва шаҳрҳои мухталиф, инчунин бисёр олимон ва устодони санъати ҳарбӣ дар Ветнам ва кишварҳои хориҷӣ. Агар ин тавр бошад, мо боварӣ надорем, ки кай мо барои омӯзиши илмии таърихи санъати ҳарбии Ветнам маводи пурарзиш дошта метавонем. Аммо, агар мо танҳо ҳуҷҷатҳои мавҷударо, ки дар бойгонии миллӣ нигоҳ дошта мешаванд, ҷамъ оварем, мо метавонем онҳоро танҳо муваққатан қонеъ кунем. Ғайр аз он, қаноатмандии муваққатии мо асосан аз давраи феодализм бо маводи олии санъати ҳарбӣ, ба монанди Дастури ҳарбӣ дар назди сулолаи Транс мебошад. Ин дастури низомӣ танҳо барои пешвоёни ҳарбӣ ва аъзоёни оилаи империалӣ барои машқҳои санъати ҳарбӣ нигоҳ дошта шуда буд Гианг Во (Мактаби санъати ҳарбӣ) (соли 1253).

       Роҳбарони ҳарбӣ дар назди Сулолаи Tran ба монанди Тран Квок Туан, Тран Кванг Хаи, Транх Кхан Ду ва Фам Нгу Лао, дар бисёр кӯчаҳо дар Сайгон ва дигар шаҳрҳои бо номи онҳо ҷойдошта ба таърих ворид шуданд. Ин сарварони ҳарбӣ ниятҳои ишғолгарди нерӯҳои Муғулистонро нест карданд. Аммо, ба воситаи библиографияҳои қадимӣ ва афсонаҳои халқӣ, мо танҳо захираҳои санъати ҳарбиро аз сулолаи Трию то ҳукмронии Трунг Ну Вуонг ҷамъ оварда метавонем (Таъсири Trung) (40-43 ном дорад). Ин ду сарони занони ҳарбӣ барои филҳо савора мекарданд, шамшерҳоро истифода мебурданд ва ҷанговарони занро барои мағлуб кардани лашкари Дино истифода мебурданд.

      дар доираи Динҳ сулолаи (968-980), пешвои ҳарбӣ Динҳ Тян Хоанг ба ҷанговарон тарзи истифодаи асоҳо - чӯбҳои миёнаро омӯхтанд (тибқи Туан Анх). Инчунин, дар Сулолаи Le Thanh Ton (1460-1496), оилаи император имтиҳони санъати ҳарбӣ ва тамринҳои ҷангиро таъсис доданд. Бояд қайд кард, ки дар он вақт 2,767 мандаринҳои ҳарбӣ буданд ва 1,825 нафари онҳо санъати ҳарбӣ медонистанд. Аз он вақт инҷониб, Ле Тхан Тон ба шарофати кӯшишҳои ӯ дар сохтани системаи омӯхтани санъати ҳарбӣ ҳамчун асосгузори омӯзиши санъати ҳарбии Ветнам эҳтиром карда шуд.

       Дар давраи ҳукмронии Нгуен Ҳу (Куанг Трунг), гуфта мешавад, ки ӯ омӯхтааст Во Тиен (Санъати ҳарбии Худо) Кӯҳи Cha Diem (Қаторкӯҳи Тонгонг Сон) дар Вилояти Бинҳ Динх бо устоди санъати ҳарбӣ бо номи Ҳиен (Giao Hien - муаллим Hieн). Баъдтар, ӯ сарвари афсонавӣ шуд, ки артиши Чинро мағлуб кард. Аз он вақт, зодгоҳи ӯ, музофоти Бинҳ Дин, замини як шӯъбаи бонуфузи санъати ҳарбӣ гардид (алалхусус дар деҳаҳои Ан Винҳ ва Таиланд). Инчунин, дар соли 1938, бахши санъатҳои муҳорибаи Вовинам - Санъатҳои муҳорибаи Ветнам ташаккул ёфт ва то имрӯз дар Ветнам ва бисёр кишварҳои ҷаҳон вуҷуд дорад.

       Суруди халқӣ мавҷуд аст, ки гуногунрангии он аст, ки нақши занонро дар зодгоҳаш бо заминаи мероси фарҳангии санъати ҳарбӣ ошкор кардааст:

Ai về Bình Định mà coi
Ҳамин тариқ, ин корро анҷом диҳед.
(Биёед ба Бинҳ Динх биравем.)
Бо завқ ба духтароне, ки дар каноэ ва намудҳои санъати ҳарбӣ машғуланд)

       Аммо, пас аз он ки артиши Фаронса назорати Ветнамро ба дасти худ гирифт, таълим додани санъати ҳарбӣ барои пешгирии исёнҳо манъ карда шуд.

* * *

       Ба шарофати огоҳии пешакӣ аз ҷанги тӯлонии миллат, Ветнам аз назорати империализм озод буд. Пас аз он, Ветнам ба бунёди таҳкурсии санъати ҳарбӣ дар байни мардум рост пас аз поёни ҳукмронии ҳазорсолаи Хитой диққати махсус дод. Инчунин, аз дарки анъанавии асосҳои фалсафии Шарқӣ дар ҷаҳони Чин (ба гуфтаи Вандермеерш¹), ба рушди омӯзиши санъати ҳарбии Ветнам низ аз ҷониби Конфутийизм таъсир расонида шуд.

       Ҷаҳони Хитой асоси худро аз фалсафаи абстрактӣ дошт Ии Чинг. Yin ва Yang ва Панҷ унсури асосӣ ҳамчун пешниҳодҳо оид ба таҳияи қоидаҳои ҷомеаи инсонӣ сарчашма мегиранд. Шояд ин як китоби классикӣ ва олие дар бораи ҷаҳонбинӣ ва фалсафаи зиндагӣ бошад - ҳамчун қоидаи тағирнопазир барои зинда мондани тамоми мавҷудот.

       Ҳамин тавр, ин қудрати бебаҳо ба ҳаёти халқи мо, хусусан ҳаёти рӯҳонӣ, низ таъсир кард. Фарҳанг ва омӯзиши санъати ҳарбӣ бидуни ин қоидаи абадӣ вуҷуд надоранд.

* * *

      Як қисми мардум пиндоштанд, ки классикони чинӣ, алахусус ҳафт матни классикӣ дар таърихи санъати ҳарбӣ бо номи Ҳафт классикаи низомӣ², ҳамчун дастурамал барои таълим ва омӯзиши санъати ҳарбӣ истифода шуданд. Чаро мо, Ветнам, дастурҳои санъатҳои ҳарбии худро таҳия накардем? Барои ба ин савол ҷавоб додан, биёед ба таърихи ҳарбии миллат баргардем. Мо дида метавонем, ки таҷрибаи ҷанг дар китобҳо номгузорӣ шудааст Во Кинх (Классикаи низомӣ) ва Во Та (Санъати анъанавии ҳарбии Ветнам). Во Кинх Библияи омӯзиши санъати ҳарбӣ мебошад, ки аз он истифода бурда мешуд Hung Dao Vuong Tran Quoc Туан ба тарбияи ҷангиён. Он Бинh thu yeu luoc (Ҷамъбасти тактикаи ҳарбӣ) ё Binh phap cac nha (Тактикаи ҳарбӣ), ки онро Транг Ханг Дао дар "Эълон ба афсарон" дар асри XIII қайд карда буд.

       Ғайр аз он, ин бойгонии китобҳои таърихӣ бо дастури мазкур пурра карда шуд Дао Дуй Ту (аз асри 17) бо номи "Ho truong khu co" (Дастури ҷангии Дао Дуй Ту). Ғайр аз он, бойгонии китобҳои дигаре мавҷуд буданд, ки онҳо ҳамчун мафҳуми назария ва амалияи ҳарбӣ тафсир карда мешаванд. Онҳоро дар Хан-Ном пайдо кардан мумкин аст (Аломатҳои чинӣ ва аломатҳои классикии Ветнам) мағозаҳои китоб, ба мисли Пас аз он (ҳамчун AB 597 тасниф карда мешавад) на танҳо тафсирҳо, балки тасвирҳо, матнҳо ва ғайра барои тафсир ва ороиш.

* * *

... идома ...

ШАРҲ:
Source Манбаи тасвир: vietcadao.com

Бештар:
◊  Кӯшиши омӯхтани таърихи фарҳангии санъати ҳарбӣ - Бахши 2.

◊  Кӯшиши омӯхтани таърихи фарҳангии санъати ҳарбӣ - Бахши 3.

БАН ТУ ТУ
11 / 2019